Od elektrociepłowni do filharmonii
Mija właśnie 25 lat od wyłączenia z eksploatacji Elektrociepłowni „Ołowianka” w Gdańsku i przekazania jej budynków Skarbowi Państwa na cele kultury. W ciągu kilku następnych lat zostały one zrewitalizowane i zaadaptowane na Centrum Muzyczno-Kongresowe, w którym swą siedzibę ma Polska Filharmonia Bałtycka im. F. Chopina w Gdańsku, i której mecenasem jest PGE Polska Grupa Energetyczna. Nie ma w Europie drugiej takiej sali koncertowej, która byłaby historycznie powiązana z dawną elektrociepłownią. Sam pomysł takiej rewitalizacji wydawał się dość kontrowersyjny i wymagał dużej wiary i nieszablonowego patrzenia w przyszłość.
Pomysłodawcą tego nowotarskiego przedsięwzięcia był prof. Roman Perucki, dyrektor Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, zainspirowany podobnym projektem zrealizowanym w Norrköping (Szwecja). Inicjatywę wsparł ówczesny Prezes Elektrociepłowni Wybrzeże (obecnie PGE Energia Ciepła S.A.) Waldemar Dunajewski.
- Przyjaciele zaprosili mnie do oddalonej o 150 km od Sztokholmu miejscowości Norrkoeping. Na wyspie, w budynkach po starej elektrociepłowni, mieściła się filharmonia z wodospadem pośrodku obszernego foyer. A oprócz niej - muzeum, restauracje, tawerny i puby. Wtedy pomyślałem o starej elektrociepłowni, która miała ulec likwidacji. Dlaczego by nie zbudować czegoś takiego w Gdańsku? Gdy pojechałem na Ołowiankę, popatrzyłem i powiedziałem sobie - tutaj zbudujemy nową filharmonię! Inicjatywa nietypowej rewitalizacji i adaptacji obiektu przemysłowego zyskała wsparcie wojewody oraz ówczesnego prezesa Elektrociepłowni Wybrzeże, a także i mieszkańców – wspomina Roman Perucki, dyrektor Polskiej Filharmonii Bałtyckiej
- Od 25 lat do dzisiaj symbolicznie cały czas jesteśmy związani z dawną elektrociepłownią. Nieprzerwanie od momentu zakończenia jej eksploatacji, Polska Filharmonia Bałtycka może liczyć na nasz mecenat. Nasi pracownicy, patrząc na budynki „Ołowianki”, z sentymentem wspominają swoje dawne miejsce pracy. Jestem przekonana, że są dumni z tego, że w dawnej hali turbin starej elektrociepłowni rozbrzmiewa dzisiaj muzyka, a my jesteśmy mecenasem tego miejsca – powiedziała Elżbieta Kowalewska, dyrektor Oddziału Wybrzeże PGE Energia Ciepła - Naszym najważniejszym zadaniem jest zapewnienie mieszkańcom Trójmiasta bezpieczeństwa energetycznego. Jednak angażujemy się także we wsparcie ważnych dla lokalnej społeczności inicjatyw i wydarzeń. Wspieramy zarówno małe, choć niezwykle ważne dla mieszkańców inicjatywy, jak i angażujemy się w projekty o znaczeniu regionalnym, a w skali całej Grupy PGE – ogólnopolskie – dodała Elżbieta Kowalewska.
Pierwsza elektrownia gdańska powstała na wyspie „Ołowianka” w 1899 roku. W XVI wieku mieściły się tam składowiska ołowiu, stąd też nazwa miejsca. Wybudowana na wyspie elektrownia również zyskała miano „Ołowianki”. Przez lata elektrownia był modernizowana i rozbudowywana. Główny jej budynek od strony Motławy imponował dekoracyjną neogotycką fasadą, która była bogato zdobiona rozetami, flankami, wieżyczkami i „basztami”, co cechowało budownictwo przemysłowe XIX wieku. 25 marca 1945r. na „Ołowiankę” zrzucona została bomba, niszcząc budynki oraz wyposażenie. Elektrownia ponownie zaczęła działać w sierpniu 1945r., a w 1962r. została przekształcona w elektrociepłownię.
W 1997r. nastąpiło zakończenie eksploatacji EC Ołowianka. Niemal 100-letni okres użytkowania i przeprowadzania modernizacji spowodował, że technicznie niemożliwe stało się dalsze jej unowocześnianie.
Symbolicznym zakończeniem pewnej epoki i wkroczeniem w nową erę oraz zwiastunem przyszłości był demontaż w 1997 r. ostatniego turbozespołu elektrociepłowni, który odbywał się przy akompaniamencie orkiestry.
Projekt architektoniczny nowej siedziby Polskiej Filharmonii Bałtyckiej stworzył inż. Architekt Marcin Kozikowski, a źródłami finansowania były fundusze Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz środki unijne. Realizacja inwestycyjna trwała nieprzerwanie od 1998 roku do 2007, kiedy nastąpiło uroczyste otwarcie kompleksowo wyposażonego Centrum Muzyczno-Kongresowego.