Odcinek 4: Elektrociepłownie przyjazne środowisku

W jaki sposób działa Instalacja Mokrego Odsiarczania Spalin? Co znajduje się w pióropuszu białego dymu unoszącym się z potężnych kominów? Dlaczego w elektrociepłowni woda krąży w obiegu zamkniętym? Czy w „fabryce ciepła” wytwarza się gips? Na takie pytania odpowiedzą m.in. eksperci w czwartym odcinku podcastu „Ciepło bez tajemnic”.

Biały „dym” nad elektrociepłownią

Kominy elektrociepłowni to obrazek widziany codziennie przez mieszkańców miast. Przy elektrociepłowniach widzimy jednak dwa rodzaje kominów – te biało-czerwone, smukłe i bardzo wysokie, nieraz parusetmetrowe oraz stosunkowo niskie i przysadziste betonowe konstrukcje, u dołu szerokie, a zwężające się ku górze.

- Te ostatnie to nie są kominy, a chłodnie kominowe. Przez nie w ogóle nie przepływają spaliny. A to co unosi się nad nimi, to wyłącznie para wodna. Nie stwarzamy więc żadnego zagrożenia ani dla środowiska, ani dla ludzi – mocno podkreślają eksperci z PGE Energia Ciepła. To urządzenia służące tylko do schładzania wody. Stąd wiele z nich ma ekologiczne akcenty graficzne, np. te w Krakowie zostały pomalowane w malownicze chmurki.

Biało czerwone kominy to z kolei rzeczywiste emitory. Najwyższe konstrukcje obecnie są już rzadko używane, z niższych często unosi się natomiast gęsty biały dym. - Nie jest on jednak zwykłym dymem z procesu spalania węgla. To wysoce oczyszczone spaliny, składające się przede wszystkim z pary wodnej – uspokaja Paulina Nowak, starszy specjalista ds. badań środowiskowych w PGE Energia Ciepła. Kominy te to również ostatnia, najbardziej widoczna, część Instalacji Mokrego Odsiarczania Spalin (IMOS), jednego z najważniejszych proekologicznych rozwiązań w elektrociepłowni.

Czym jest i jak działa IMOS? – To instalacja, do której kierowane są wszystkie spaliny pochodzące z procesu spalania. Jest ostatnim elementem przed ich emisją do powierza. Do niej również trafia specjalna zawiesina – tworząca delikatną mgiełkę – złożona z bardzo drobno zmielonego kamienia wapiennego i wody. Gdy dojdzie pomiędzy nimi do reakcji chemicznej ze spalin usuwane są tlenki siarki – wyjaśnia Paulina Nowak.

Dlaczego ich usunięcie ma aż takie znaczenie? - Tlenki siarki są jednym z głównych składników m.in. smogu. Tlenki te są nie tylko szkodliwe dla środowiska, ale także dla ludzi – zaznacza Paulina Nowak.

Nie tylko woda, ale także żużel i… gips

Spalając węgiel poza spalinami powstaje wiele różnych substancji stałych, np. żużel, wychwytywany w elektrofiltrach popiół lotny, czy gips… Co PGE Energia Ciepła z nimi robi?– Te substancje stałe to nie odpady, a uboczne produkty spalania. I to bardzo cenne. Żużel jest chętnie wykorzystywany w drogownictwie, a gips w budownictwie. Wspomnę tylko, że nasz gips ma nie tylko stałe parametry jakościowe, ale przede wszystkim jest mniej zanieczyszczony niż naturalny – stwierdza Paulina Nowak. - W ten sposób nie tylko oczyszczamy spaliny, ale również wytwarzamy produkty, który są poszukiwane na rynku. Wpisuje się to w działania proekologiczne.

W nowoczesnych elektrociepłowniach proces spalania jest pod ścisłą kontrolą i są one wyposażone w bardzo sprawne instalacje służące do oczyszczania spalin z pyłów, tlenków azotu czy tlenków siarki. Minimalizujemy w ten sposób emisje nieprzyjaznych dla  środowiska substancji.

Inwestycje w kierunku ekologii

Woda – to kolejny filar energetyki cieplnej. Jest nie tylko nośnikiem energii, ale także służy do schładzania elementów konstrukcyjnych. Potrzeba jej więc bardzo dużo.

- Dążymy do sytuacji, aby pobierać minimalną jej ilość. Niewielką ilość – w postaci oczyszczonych ścieków, czy tzw. strat na chłodniach kominowych - oddajemy do środowiska. Chcemy, aby woda w naszych zakładach produkcyjnych krążyła w obiegu zamkniętym, aby nie marnowała się ani jedna jej kropla – zaznacza Paulina Nowak.

Stawiając czoła wyzwaniom związanym z ochroną środowiska PGE Energia Ciepła prowadzi projekty dotyczące gospodarki wodno-ściekowej w obiegu zamkniętym w elektrociepłowni, którym efektem będzie minimalizacja ilości wody pobieranej ze środowiska naturalnego na korzyść powtórnego wykorzystania oczyszczonych ścieków. Przykładowym projektem, który wpisuje się w tematykę związaną z gospodarką w obiegu zamkniętym jest analiza możliwości wykorzystania oczyszczonych ścieków komunalnych jako potencjalnego źródła wody pozwalającej na pokrycie części potrzeb elektrociepłowni, który prowadzony jest w krakowskiej elektrociepłowni należącej do PGE Energia Ciepła.

- Jeżeli jakąś ilość wody użyjemy w danym procesie to chcemy wykorzystać ją ponownie i jeszcze raz, i jeszcze raz w wielu procesach – mówi Piotr Glamowski, Główny Specjalista ds. Procesów Chemicznych. - Model obiegu zamkniętego planowany jest do wdrażania w kolejnych zakładach.

Nie tylko wodę można wykorzystać powtórnie. Także ścieki uzdatnia się obecnie w takim stopniu, aby skierować je ponownie do instalacji, a wyłowienie z nich metale ciężkie można sprzedać na wolnym runku, np. branży technologicznej. Taka nowoczesna instalacja INNUPS (Innowacja + Uboczne Produkty Spalania) wychwytuje metale ciężkie ze ścieków powstających w instalacji IMOS.